Industrieel erfgoed in de provincie Utrecht, het zijn bijzondere bouwsels waarvan de functie vaak onduidelijk is. Een schoorsteen roept bijvoorbeeld zo’n vraag op, zeker als er geen werkende fabriek meer staat. Maar een oude sluis of watertoren laat duidelijk zien waarvoor ze is, daar lees je de functie goed aan af. Alhoewel, velen zijn werkloos. Voor wie dienden ze en hoe was de werking? Industrieel erfgoed omvat veel meer dan gebouwen van fabrieken. Dat is maar goed ook, daar zijn er niet zo veel meer van.
Molens behoren tot het oudste erfgoed met een bedrijvig verleden. In de periode industrialisatie, de negentiende eeuw, kwamen er schoorstenen voor verschillende bedrijfstakken. Lees meer daarover op de pagina industrialisatie. Het industrieel erfgoed in de Provincie Utrecht is uitgebreid beschreven in het boek 20 Vensters, zie hieronder. Er is meer, ga daarvoor naar de top 100 of de lijst per gemeente. Een andere kennismaking met industrieel erfgoed kan via bedreigd, gesloopt en gered.
Industrieel erfgoed in 20 Vensters
USINE heeft in 20 Vensters het industrieel erfgoed in de provincie Utrecht beschreven. Het is geen Top 20 en ook geen ranglijst. Met de selectie van 20 belangrijke objecten of ensembles is de grote variatie in industrieel erfgoed in de provincie beschreven. Het geeft tevens inzicht in de problematiek rond het behoud van industrieel erfgoed. De vensters zijn:
- Amersfoort – industrielandschap aan de Eem (va 19e eeuw)
- Amersfoort – wagenwerkplaats, veerensmederij, ketelhuis, rolbanen en meer (va 1904)
- Amerongen – tabaksschuren (va 1800)
- Leusden-Woudenberg – spoorlijn Amersfoort-Kesteren (1884)
- Nieuwegein – Vreeswijk – sluiscomplexen, binnenvaartcentrum (va 1818)
- Nieuwersluis-Uithoorn – lokaalspoorweg Haarlemmerspoorlijn (1915)
- Oudewater – touwbaan Van der Lee (1880)
- Rijksstraatweg Abcoude-Vianen – Route Imperiale (va 1811)
- Soestduinen – waterleidingcomplex pompstation (va 1902)
- Soesterberg – de voormalige militaire vliegbasis (va 1911)
- Utrecht – ensemble Merwedekanaal (va 1888)
- Utrecht – industrielint Vaartsche Rijn (va 19e eeuw)
- Utrecht – broodfabriek Lubro (1948)
- Utrecht – PEGUS centrales (1922 en 1957)
- Utrecht – UT Delfia complex, nu Fabrique (va 1921)
- Utrecht – zware industrie: vanaf de 19e eeuw in Utrecht (va 19e eeuw)
- Wijk bij Duurstede – steenfabriek Bosscherwaarden (va 1923)
- Woerden – Defensie-eiland (va 1880)
Een tweetal verhalen gaat over gesloopte complexen:
- Bunschoten-Spakenburg – visrokerij Muys (1948-gesloopt 2010)
- Achterveld – graanmaalderij (va 1930-gesloopt 2013)
