In de 19e eeuw zijn de Wilnisse plassen drooggelegd door de droogmakerijen van de Eerste, Tweede en Derde Bedijking, de eerste is voltooid in 1845 en de laatste in 1864. De acht molens voor het droogmalen van de Eerste Bedijking werden in 1885 vervangen door een stoomgemaal en fungeerden daarna als reservemolen. Het stoomgemaal staat er nog steeds.
Amstelhoek – gemaal eerste bedijking Amstelkade
Vanaf het einde van de Middeleeuwen werd turf als brandstof steeds belangrijker. Op veel plekken in wat nu de gemeente Ronde Venen heet, is het oorspronkelijk veenland uitgeturfd. Door het op deze wijze afgraven van de grond ontstonden in de omgeving van Mijdrecht verschillende meren. Die meren zijn later ingepolderd, waarbij als eerste de Polder Eerste Bedijking der Mijdrechtse Droogmakerij aan de beurt was.
De drooglegging van deze eerste polder was een langdurige zaak. De bemaling startte in 1790 met windmolens, maar had geen resultaat. In 1805 werd een stoomgemaal ingezet, het was de tweede bemaling met een stoomgemaal in Nederland. Ze werd door twee cilinders aangedreven. Het malen met dit stoomgemaal mislukte, het functioneerde niet goed. In 1838 greep het rijk in en zeven jaar later in 1845 was de polder droog.
Kaart uit 1850-1864 van de ‘Mijdrechtsche Droogmakerij’
Met twee molengangen en elk vier molens lukte het de polder wel droog te krijgen. De windmolens werden met staatsfinanciën in 1838 verbeterd. Ze kregen vijzelmolens in plaats van schepraden. De molens hebben vervolgens tot 1885 de polder drooggehouden. Toen verving één nieuw stoomgemaal alle molens, een aantal fungeerde daarna als reservemolen. Het huidige stoomgemaal uit 1885 kwam op de plaats van de oude uit 1805. De ketels daarvan waren al in 1880 verkocht. In 1885 is het nieuwe stoomgemaal ‘Eerste Bedijking der Mijdrechtse Droogmakerij’ bewaard gebleven.
Gemaal met loosbekken op de Amstel
Het stoomgemaal heeft ondertussen een nieuwe naam gekregen van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht: Petronella. Een boerderij in deze buurt zou vroeger deze naam hebben gehad. Achter het gemaal ligt de drooggemaakte polder, vele meters lager dan de Amstel waarop het water wordt geloosd.
De stoommachine is er niet meer, al in 1913 is een dieselaggregaat geïnstalleerd. In het gebouw bevinden zich nu voor noodsituaties een dieselmotor met aggregaat. Het werk wordt gedaan door een elektrisch aangedreven centrifugaalpomp. Achter het gemaal staat een schotbalkenloods. De balken werden alleen gebruikt bij onderhoud van het gemaal of bij calamiteiten. De loods is nu overigens opslag voor zandzakken en kruiwagens. De kleine buurtschap rond het gemaal wordt wel Gemaal genoemd. Het gemaal is een gemeentelijk monument.
Van de acht oorspronkelijke molens voor de Eerste Bedijking zijn de vier molens bij Amstelhoek inmiddels allen verdwenen, twee waren in 1880 al verkocht. Van de andere vier molens staan nog resten in Mijdrecht en Wilnis. De voormalige molen nr. 5 aan de A.C. Verhoefweg 5 Mijdrecht werd pas in 1920 ontmanteld. De molenstomp is een gemeentelijk monument. De Driehuizermolen aan de Amstelkade 72 in Wilnis raakte in 1926 buiten gebruik, het is eveneens tot molenstomp gereduceerd en Rijksmonument.
Het werk van de Mijdrechtse Droogmakerij is voor iedereen zichtbaar. Gemeente De Ronde Venen kan trots zijn op dit industrieel erfgoed.
| Datering | 1885 |
| Adres | Amstelkade 121, 1427 AS Amstelhoek gemeente Ronde Venen |
| Soort | industrieel gebouw van cultuurhistorische waarde |
| Trefwoord | omgeving en objecten van cultuurhistorische waarde |
