Het stoomgemaal is uit 1871 en heeft de naam van de toenmalige dijkgraaf. Het gebouw bestaat uit een afzonderlijke machinekamer en ketelruimte. Sinds 2008 is werkgroep Stoomgemaal Teijlingens bezig met het herstel van de stoommachine, het gebouw en de herbouw van de voormalige kolenloods.

Stoomgemaal Teijlingens met oude sluisHet ontwerp van het stoom-schepradgemaal is van de hand van de waterbouwkundige B. de Vries uit Wilnis. IJzergieterij ‘de Prins van Oranje’ s Gravenhage leverde voor het gemaal de ketel en de stoommachine. De vrijstaande schoorsteen is ondergronds met het ketelhuis verbonden. Naast het gemaal zijn restanten van een sluis te vinden. In de Kamerikse Wetering werd in 1911 de houten sluis vervangen door beton met ijzeren hangwerk voor de sluisdeuren en hardstenen afdekplaten. Eind zestiger jaren is ze buiten gebruik gesteld en met afval, puin en zand dicht gestort. Restanten van de sluis zijn nog zichtbaar.

Tot 1907 bleef het gemaal op de oorspronkelijke wijze functioneren. Toen was door de zakking van de polder een extra verlaging van het waterpeil nodig. Dat betekende meer werk voor de pomp en meer capaciteit in de aandrijving. Een grote renovatie – vernieuwing werd uitgevoerd. Het scheprad werd vervangen door een centrifugaalpomp. Een nieuwe stoommachine, een 80 pk tandem-compoundstoommachine, werd geleverd en geïnstalleerd door machinefabriek Hoogenlande vh Pannevis en Zn. te Utrecht. Het machinegebouw van het gemaal bleef vrijwel ongewijzigd, wel werd de schoorsteen met 5 meter verlaagd tot 14 meter wegens bouwvalligheid. Elektrificatie volgde in 1953. De houten kolenloods is gesloopt.

Gelukkig zijn grote delen van de stoommachine intact gebleven. De stoomketel is er echter niet meer. St. Watererfgoed Groot Woerden heeft in maart 2011 de machine weer in werking gekregen, door het ontbreken van de stoomketel met moderne perslucht. In 2015 is de restauratie van het gemaal voltooid, inclusief een nieuwe top voor de schoorsteen. De stichting is in 2019 begonnen met de bouw van de kolenloods. Het houten gebouw gaat dienst doen als informatiecentrum.

Zie ook de website van de Stichting.

Datering1871 – 1907 – 1953
AdresMijzijde 1-2, 3471 GM Kamerik, gemeente Woerden
Soortindustrieel gebouw van cultuurhistorische waarde
Trefwoordlokale waterbeheersing

 

Stoommachine gemaal Teijlingens

Stoommachine gemaal Teijlingens

Centrifugaalpomp gemaal Teijlingens fabrikaat Pannevis

Centrifugaalpomp gemaal Teijlingens

Bouw van de kolenloods bij het scheprad-stoomgemaal Teijlingens in 2019

Tagged on: