De bijzondere bedrijfstak van edelsmeden kwam in de provincie Utrecht rond 1900 tot industriële wasdom. De moderne bedrijfsvorm NV maakte het mogelijk dat kleine Utrechtse familiebedrijfjes in de fijn metaal uitgroeiden tot grote spelers, van instrumentmakers tot tafelzilver. Maar zoals voor wel meer industrieën geldt, is het ook hier goed zoeken naar sporen die aan dat verleden doen herinneren.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam de industrie met haar schoorstenen aarzelend op gang, maar daarna ging het plots hard met eerst het herstel én toen de groei. De Wederopbouw (1945-1965) ging de provincie Utrecht niet voorbij en leidde onder meer tot de komst van Philips, de hoogste constructie van Nederland en nieuwe schoorstenen.
Lange tijd was de elektriciteitsvoorziening in de stad Utrecht een particuliere aangelegenheid. Bedrijven leverden aan zichzelf en hooguit aan enkele buren om er elektrische motoren op te laten draaien. Pas in de 20ste eeuw kwam daar verandering in. Het leidde tot de komst van elektriciteitscentrales Merwedekanaal en Lage Weide én het hoogste bouwwerk van de stad Utrecht (inderdaad, nog hoger
De zuivelindustrie in de provincie Utrecht is wijdt verspreid geweest en nu alleen te zien in de laatst overgebleven fabrieksgebouwen. Dat herbestemming niet altijd eenvoudig is voor deze gebouwen bewijst de Eemlandia-fabriek in Bunschoten. De restauratie inclusief schoorsteen is al jaren geleden afgerond, maar nieuw gebruik laat nog steeds op zich wachten.
Eeuwenlang was de tabaksindustrie nadrukkelijk aanwezig in de provincie Utrecht. De panden van de sigarenfabriek Ritmeester in Veenendaal en Ribbius Peletier in de stad Utrecht, de tabaksschuren op de Utrechtse Heuvelrug en talloze eigen sigarenmakerijen herinneren aan een ongezonde bedrijfstak die als vanzelf uit de tijd is geraakt.
Bruggen, poldergemalen, de suikerindustrie, gasfabrieken, verwarmingsinstallaties: Utrecht en machinefabrieken gingen vanaf het begin van de industrialisatie hand in hand met elkaar. Des te opmerkelijker dat er nu geen schoorsteen meer overeind staat. Stichting USINE spant zich in om oude tijden te doen herleven en plaatst de oude schoorsteen van Werkspoor terug.