De Vechtsluis en Opburenbrug bij Maarssen werd in 1890 en 1932 gerealiseerd. Scheepvaart kon met de sluis van het nieuwe Merwedekanaal naar de Vecht. De Rijksstraatweg werd in 1932 opgewaardeerd. De Opburenbrug over de vaarverbinding is een unieke betonbrug.
De Vechtsluis in Maarssen met dienstwoningen en de Opburenbrug
Sinds immer worden de grootste hoeveelheden goederen per schip vervoerd. Tot in de jaren 1960 gold dat ook voor de binnenvaart. De taak van de kleinere binnenschepen werd door vrachtwagens overgenomen, die kunnen inmiddels ook al 40 ton vervoeren. Daardoor zijn vrijwel alle binnenvaartschepen tot 1.000 ton grootte gesloopt of omgebouwd tot woonboten of pleziervaart. Tot in diezelfde jaren 1960 kwamen zeecoasters tot aan de Zeedijk te Utrecht, net ten noorden van de Weerdsluis. Ze kwamen na 1892 niet meer vanuit Muiden door de Vecht, maar door het Merwedekanaal. Een verbinding bij Maarssen zorgde voor de aansluiting van het kanaal op de Vecht: de Vechtsluis.
Vechtsluis vanaf de Opburenbrug met op de achtergrond de nieuwe woonwijk Op Buuren
De Vechtsluis is een van de weinige nog behouden gebleven sluiscomplexen uit de negentiende eeuw. Het bestaat naast de sluiskolk uit een dubbele sluiswachterswoning in neo-Renaissance stijl, een sluiswachtersbedieningshuisje en een schotbalkenloods. De schotbalken waren alleen nodig bij onderhoud aan de sluis. De sluis is nog voorzien van een dubbel stel deuren, aan weerszijden kon de waterstand hoger zijn.
Met de verbreding van het Merwedekanaal tot het Amsterdam-Rijnkanaal is een harmonisatie van waterstanden uitgevoerd. Alle waterstanden ten noorden van Utrecht in de afvoerende waterkanalen werden gelijk gesteld, ook die van de Vecht. Daardoor verloor de sluis tussen de Vecht en het kanaal haar functie. De deuren staan altijd open, maar kunnen voor het spuien nog gebruikt worden. De doorvaart is tegenwoordig van belang voor pleziervaart die over de Vecht kan varen, maar waarvoor de grachten in Utrecht te smal zijn.
De aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal rond 1935 en haar waterstand had voor de zuidkant van de stad meer consequenties. Het waterstandsverschil werd noordelijk opgeheven, maar veroorzaakte daardoor aan de zuidzijde van de stad nieuwe sluizen. Bij de aansluiting tussen de Vaartsche Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal werden in 1935 een tweetal sluizen gerealiseerd: de Zuidersluis bij Jutphaas en en Noordersluis bij Utrecht.
De Opburenbrug in de Straatweg, een unieke boogbrug uitgevoerd in beton
In 1932 is de historische Route Imperial no. 2, de rijksstraatweg tussen Amsterdam en Utrecht opgewaardeerd. De plannen kwamen rond die tijd al in uitvoering voor de aanleg van een geheel nieuwe Rijksweg 2, maar het toenemende auto-, vrachtwagen- en bussenverkeer kon daar niet op wachten. In de Straatweg werd over de sluismond een door Rijkswaterstaat ontworpen boogbrug gerealiseerd, de Opburenbrug. Het is thans een zeldzame vooroorlogse betonnen boogbrug. Het gehele complex van de Vechtsluis met alle onderdelen en de Opburenbrug zijn rijksmonument.
| Datering | 1890, 1932 |
| Adres | Straatweg bij 8, 3604 BB Maarssen, gemeente Stichtse Vecht |
| Soort | omgeving met objecten/gebouwen van cultuurhistorische waarde |
| Trefwoord | aan water verbonden bebouwing |
