Jan Bon had in Oudenrijn zijn Hollandia Zijspanfabriek. Langs de Leidse Rijn staat nog steeds dit gebouw, het is onmiskenbaar een kerk geweest. De bijnaam metaal kathedraal heeft het niet gekregen door de jarenlange vestiging van een zijspanfabriek.
Van kerk tot Hollandia zijspanfabriek en nu Metaalkathedraal
In 1860 werd in de gemeente Oudenrijn de kerk ingewijd met de naam Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart. Nog geen eeuw later deelde de katholieke gemeenschap zich op naar De Meern en naar Utrecht. De kerk kwam in 1939 leeg te staan en werd herbestemd. De koper kwam uit een onverwachte hoek. Daarvoor moeten we namelijk naar Amsterdam.
Jan Bon bij een race op een Harley Davidson met zijspan
Amsterdammer Jan Bon was een bekende coureur op de motor met zijspan. We spreken over de jaren 1920. Die zijspannen vertoonden nogal wat gebreken wat voor Jan Bon geen probleem was. Hij ging de zijspannen zelf maken in de constructiewerkplaats van zijn ouders. Zijn product kreeg bekendheid, mede doordat hij bij het racen opviel met zijn eigen product. Dat groeide uit tot grote militaire orders. In de meidagen 1940 bleken de zijspannen aan BMW‐motoren ook geschikt als materiaalwagen of waren ze uitgerust met luchtdoelmitrailleurs. Na het begin van de oorlog stopte Jan Bon met het fabriceren van zijspannen.
Wegenwacht motor met Hollandia zijspan
In 1941 kocht Jan Bon de kerk van Oudenrijn. De kerk werd ontdaan van zijn entree. Een zolderruimte werd als stoffeerderij ingericht en een showroom maakte de fabriek compleet. Bon fabriceerde in de oorlogsjaren houtgasgeneratoren. Na de oorlog leverde zijn Hollandia Zijspanfabriek weer duizenden zijspannen: aan de ANWB, de politie, de marechaussee en particulieren. Uiteraard waren motorcoureurs met zijspan ook welkom. In 1975 is de fabriek gesloten.
De volgende eigenaar was constructiebedrijf METAK. Gefabriceerd werden voornamelijk metaalconstructies voor de bouw. Het is METAK geweest die de nu niet uit te wissen metaalgeur in het gebouw heeft achtergelaten. Een degelijk vloer scheidt de voormalige werkplaats van de kerkzolder en daaronder hangen nog de bovenkatkraan. De METAK is in 2008 gesloten. Het vele lassen, branden en slijpen van staal is tot in alle poriën van het gebouw doorgedrongen.
Voormalige Metak werkplaats
De kathedraal kan ondanks haar verleden niet gerekend worden tot het industrieel erfgoed. Met haar oorsprong behoort het gebouw tot het kerkelijk erfgoed. Nieuwe eigenaren hebben de afgelopen jaren veel tijd en geld geïnvesteerd in een duurzame toekomst van het gebouw. De Metaal Kathedraal biedt nu onderdak aan diverse culturele activiteiten en verhuurt ateliers aan kunstenaars. In 2015 is een verbouwing uitgevoerd waardoor 22 ateliers in het gebouw ruimte vinden naast twee atelier woningen. Op het buitenterrein, de beneden- en de bovenzaal kunnen grotere evenementen gehouden worden. Met haar rijke verleden en een culturele toekomst wensen we het een lang leven. Kijk op de site van Metaalkathedraal voor een voorstelling of activiteit.
| Datering | 1860, 1941 |
| Adres | Rijksstraatweg 20 Leidsche Rijn gemeente Utrecht |
| Soort | gebouw van cultuurhistorische waarde |
| Trefwoord | lokale bedrijvigheid |
De zolder van het pand herinnert duidelijk aan haar oorsprong
