In 1903 nam een tiental Woerdenaren het initiatief een waterleiding aan te leggen. Zij vroegen de gemeente in een brief om toestemming. Zij achten de aanleg een dringende ‘eisch des tijds’ met het oog op de volksgezondheid. De gemeente wees dit plan echter af en besloot in 1904 de aanleg zelf te gaan doen.
De stad kreeg een ondergrondse infrastructuur: gietijzeren buizen voor het transport van het water. Vanaf deze buizen kwamen de aftakkingen naar de bedrijven en luxere woningen. Verzinkte ijzeren buizen gingen naar binnen om te eindigen bij (in de meeste huizen) een kraan in de gang. Er kwam dus nog geen waterleiding in de keuken, laat staan in het toilet. Maar het was wel het begin van de nutsbedrijven in Woerden.
Aan de Oostsingel vond de Gemeente een geschikte locatie voor de watertoren, hoog op de oude stadswal. De aanbesteding voor de bouw van de watertoren met een machinegebouw en een machinistenwoning was op 4 mei 1905. Boven in de toren zit het reservoir. De hoogte van het reservoir bepaalde de waterdruk en de afstand van het transport. Hoe groter de afstand, des te hoger de toren moest zijn. De toren werd 28 meter hoog, dit voldeed voor Woerden in 1904. Het bovenstuk van de toren is gemetseld met gele en rode baksteen, daarbinnen het waterreservoir. In het machinegebouw stond de pomp om het water uit de diepere zandlagen op te pompen en na zuivering naar het reservoir te krijgen.
In mei 1906 was het werk gereed en kon de waterlevering beginnen. Aan het einde van het eerste jaar waren er 461 afnemers. In het begin was het moeilijk om iedereen ervan te overtuigen een aansluiting op de waterleiding te nemen. Het koste namelijk geld. Voor arme mensen was de keus simpel: het water uit de put of de Oude Rijn was gratis. Om de eerste investeringen eruit te krijgen waren veel aansluitingen nodig. Bij het vijftig jaar bestaan van het waterleidingbedrijf was vrijwel iedereen aangesloten.
In 1977 ging het gemeentelijke waterbedrijf over naar De Elf Gemeenten (Zuid-Holland). De toren had na 1979 geen functie meer, moderne pompen zorgen voor de druk op de leidingen. In 1984 werd de toren gerestaureerd, maar er was geen bestemming voor. Een aanbesteding voor nieuwe gebruikers van de toren in 2011 leverde een winnend idee op. Het blijkt echter niet eenvoudig te realiseren. De watertoren is een Rijksmonument.
In 2016 kwam er een oplossing voor het behoud van de watertoren. Ze kreeg een nieuwe eigenaar met de verbouwplannen van de oud eigenaar. In 2017 is begonnen met de restauratie en herbestemming.
Datering | 1905 |
Adres | Oostsingel 1a en b, 3441 BG Woerden |
Soort | industrieel gebouw van cultuurhistorische waarde |
Trefwoord | nutsbedrijf voor de drinkwatervoorziening |