Sigarenfabriek Peletier stond in 2014 te koop: ‘De Gesloten Steen’ aan de Oudegracht in Utrecht. Het gebouw was tot voor kort in gebruik bij de geestelijke gezondheidsorganisatie Altrecht. Het pand werd in 1844 gebouwd als sigarenfabriek en is vooral bekend door de grote zwerfkei die aan de hoek van het pand geketend ligt.
‘De gesloten steen’, voormalig sigarenfabriek Peletier Oudegracht 364 Utrecht in de winter van 2013
In Utrecht begon de sigarenindustrie zich vanaf 1840 te ontwikkelen. De bekendste Utrechtse sigarenondernemer werd G. Ribbius Peletier, die in 1844 een fabriek vestigde op de Oudegracht 364. Het gebouw staat nu bekend als De Gesloten Steen, een zwerfsteen ligt aan een ketting op de hoek van de steeg naar de Eligenhof. Als eerste in Nederland had Ribbius Peletier sinds 1859 ook vrouwelijke werknemers in dienst: goedkope arbeidskrachten die geen arbeidsonrust veroorzaakten. Peletier bestreed het organiseren van arbeiders in een vakbond.
In 1909 vond een grootscheepse verbouwing en uitbreiding van het pand plaats door architect E.M. Kuiler. Honderdvijftig merken sigaren werden er geproduceerd. De export naar het buitenland nam een belangrijke plaats in, waarbij de fabriek trots meldde dat verschillende Europese staatshoofden tot de clientèle behoorden. In de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw moesten veel bedrijven hun poorten sluiten. De opkomst van de sigaret na 1920 speelde hierbij een rol. In 1934 kwam er een einde aan het bestaan van Koninklijke Tabak en Sigaren Fabriek Ribbius Peletier.
Vervolgens werd het pand in gebruik genomen in 1935 door een handel in hout en houtwaren. Verkocht werden fijnhout, triplex, vurenhout, lijsten, canohout, canopeddels, keukens, tafels, trappen, droogrekken, sjoelbakken, etc. In 1952 kwam in het pand het voormalige Lingeriehuis A.A. van Eyk & Co met haar naaiateliers. Dat was maar relatief kort, want in 1957 vond ombouw plaats naar een fabriek voor Joh. Koster Handelsmaatschappij en Vruchtendrankenfabriek Koster Joy. Sinds 1965 is het voorpand, zonder de gesloopte fabriekshallen in de Eligenhof, in gebruik bij de Willem Arntsz Stichting nu Altrecht.
Een luchtfoto uit 1925 laat niet alleen het gebouw aan de Oudegracht zien, ook alle (gesloopte) fabrieksdelen in de Eligenhof:
Utrecht – sigarenfabriek Peletier in 1924 HUA120013
