Minister Bussemaker heeft in 2013 verspreid over het land 89 nieuwe monumenten voorgedragen als rijksmonument. In de provincie Utrecht gaat het om zes panden en daarvan hebben maar liefst vier een industrieel verleden. Het zijn bouwwerken uit de periode 1959-1965, de tijd van de wederopbouw.
Utrecht provincie – uit de periode wederopbouw vier nieuwe Rijksmonumenten met een industrieel verleden
Usine is zeer verheugd met het voornemen om de industriële monumenten tot rijksmonument te benoemen. Drie gebouwen staan in de top-100 van het industrieel erfgoed van de Provincie Utrecht. De nieuwe rijksmonumenten zijn:
- het vizierstuwen- en sluiscomplex van Hagestein,
- de radio en televisiemast Gerbrandytoren in IJsselstein,
- het kantoor van Johnson Wax te Mijdrecht en
- het kantoor van SHV te Utrecht.
Hieronder volgen korte omschrijvingen van de nieuwe Rijksmonumenten uit de top-100. De teksten zijn uitgebreider met een grotere foto te lezen onder objecten (tussen haakjes het jaartal van ontwerp-oplevering).
Kantoor Johnson Wax
Groot Mijdrechtstraat 81 – Johnson-Wax, vm kantoorgebouw ontwerp van architect H.A. Maaskant rm (1966) – In Mijdrecht is het kantoor van de voormalige Johnson-Wax Nederland goed te zien vanaf de provinciale weg. Het gebouw staat symbool voor twee aspecten van de industriële revolutie in Nederland: het gebouw als reclamesymbool voor een bedrijf en de opkomst van Amerikaanse bedrijven in Nederland. Johnson-Wax stond bekend om haar hygiëne- en reinigingsproducten, zoals de spuitbussen van Pledge voor het reinigen van meubels. In de tweede wederopbouwperiode (1955-1965) werd de tijd rijp voor Johnson-Wax om een vestiging in Nederland te openen. Johnson-Wax heeft de gewoonte om haar gebouwen door bekende architecten te laten ontwerpen. In Amerika is haar beroemde kantoorgebouw ontworpen door Frank Lloyd Wright.
Stuw- en sluiscomplex Hagestein
Ossenwaard/Lek – vizierstuw Hagestein met sluis in de Lek rm (1957-1961) – De Lek heeft in de zomer te weinig waterdoorvoer om het peil voor de scheepvaart te garanderen. Een omvangrijk project van drie stuw- en sluiscomplexen werd gerealiseerd voor de waterbeheer- en verkeersfunctie, Hagestein en Amerongen in de provincie Utrecht en Driel in de provincie Gelderland. In 1961 werd stuwcomplex Hagestein als eerste in gebruik genomen, in 1967 stuwcomplex Amerongen. In 1972 vormde de opening van stuwcomplex Driel het sluitstuk van dit unieke stuwen ensemble.
SHV-kantoor
Rijnkade 1- het hoofdkantoor van de Steenkolen Handels Vereniging nu SHV is uit 1961 en is ontworpen door architect Bureau Op ten Noort-Blijdenstein. De SHV bediende met haar handel in kolen de industrie, het hoofdkantoor staat sinds oudsher aan de Catharijnesingel in Utrecht, het deel heet er Rijnkade. Het pand is niet direct industrieel te nomen, maar om het beeld compleet te maken mocht ze niet onvermeld blijven. Het kantoor is rond 2010 gerenoveerd en ziet er tip top uit.
Gerbrandytoren IJsselstein
Hogebiezendijk 21 – de radio-televisiemast ‘Prof. mr. P.S. Gerbrandy-toren‘ is in opdracht van Nozema (Ned. Omroep Zender Mij) gebouwd. De toren is 96 m, inclusief mast was ze 382 m en dat is later teruggebracht naar 367 m (1958-1961). Voor het beheer en de exploitatie van de radiozenders werkten de PTT en de omroepen sinds 1935 samen in de Nozema (Nederlandsche Omroep Zendermaatschappij), mogelijk gemaakt door de nieuwe wet Radio-Omroep-Zender (ROZ). Vlak voor de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) werd het centrale zendergebouw met portierswoning geopend aan de Biezendijk te Lopik. Met kleinere masten kon tot 1958 de radiodistributie voor de middengolf en FM worden bediend. Dan is voor de uitzendingen van de radio- en televisiebeelden een veel grotere mast nodig. De televisietoren is op 9 mei 1961 geopend door H.M. Koningin Juliana en in 1965 genoemd naar oud-minister-president prof. mr. P.S. Gerbrandy
In de fotocompilatie zijn de afbeeldingen van de vier nieuwe rijksmonumenten verwerkt.
