De wijk Parkhaven in Utrecht is jong en nieuw. Aan de huizen is niet af te lezen dat dit gebied een rijke historie kent, een historie die is verbonden met tuinders, veilingen en een fabriek. Het behoud van de fabriek wordt in 2017-2018 spannend. USINE heeft de betrokken partijen opgeroepen tot overleg en het maken van duurzame plannen: het herbestemmen van het industrieel erfgoed.
Begin november 2017 maakte de gemeente Utrecht het nieuws wereldkundig dat eigenaar Interstate haar fabriek aan de Heycopstraat gaat afstoten. De fabriek voor de verwerking van groenten en fruit tot conserven- en diepvriesproducten staat er nog, maar haar toekomst is onzeker. Hoe houdt Utrecht de wijkidentiteit vast?
Intertaste heeft in 2010 de soepfabriek van Campbell Soup Company overgenomen. Interstate maakt op deze locatie uitsluitend droge soepen voor vele afnemers. De fabriek is modern, ondanks haar industriële verleden. Intertaste (sinds 2018 deel van Euroma) heeft recent aangegeven dat ze verhuizing van de fabriek overweegt. Het College van B & W van de gemeente Utrecht liep daar op vooruit met een bericht van ‘onderzoek van woningbouw in de Heycopstraat’ aan de Gemeenteraad.
De locatie is een sterke herinnering aan een rijk industrieel verleden van Utrecht. Het is een rijke schakel tussen de tuindersactiviteiten die in dit deel van de stad hun oorsprong vonden en de industriële verwerking van hun opbrengst tot consumentenproducten. De soepfabriek inclusief vrieshuis zijn industrieel erfgoed.
Hoe gaan we met de historische waarden om?
Het meest interessante vraagstuk voor de komende jaren is natuurlijk: passen de historische waarden van de fabriek en de vrieshal in de toekomstplannen van Parkhaven? De gemeente Utrecht begon al in de jaren 1990 met de transformatie van dit gebied naar een nieuwe woonwijk. Daardoor is al veel industrieel erfgoed rond de Veilinghaven verdwenen. Uitgangspunten voor de Parkhaven en omgeving werden in 1999 vastgelegd in Stedenbouwkundig ontwerp. Het is nu 2017 en is dat tijd voor herwaardering van de historische waarde van industrieel erfgoed in dit gebied?
Een deel van de gebouwen zullen zich niet lenen voor hergebruik, daar kan nieuwbouw vrij snel starten. De oude fabriek zal niet direct toe zijn aan herbestemming. Maar daar weten we tegenwoordig met tijdelijk vergunningen een creatieve invulling aan te geven. Het is een gebouw voor de voedselindustrie geweest: dus het is schoon. Bij vroegtijdig overleg over een overname en herbestemming kan mogelijk een deel van het fabrieksinterieur behouden blijven!
Hergebruik van de soepfabriek is een kans. Een kans voor behoud van erfgoed en het creëren van nieuwe bestemmingen. Hergebruik van gebouwen is op en top duurzaam. Met recht een vraagstuk dat bij de huidige tijd past.
Met een openbare brief, gericht aan het bestuur van de gemeente Utrecht, de beoogde projectontwikkelaars voor het terrein en de huidige gebruikers van de gebouwen, pleit USINE voor gezamenlijk overleg. Overleg voor een duurzame toekomst van de Parkhaven met daarin het behoud van de fabrieksgebouwen (grotendeels) en het vrieshuis. De brief is op 30 november 2017 verzonden, download de brief.
Vergelijkbare vraagstukken van behoud van industrieel erfgoed doen zich niet alleen in Utrecht voor. De Honigfabriek in Nijmegen of de Koudijsfabriek in Den Bosch zijn voorbeelden. In Amsterdam is er het Kromhoutterrein en zo zijn er meer. In Utrecht kan het ook, zoals bij de herontwikkeling op de 2e Daalsedijk of het terrein van de OPG fabriek.