Voor het beheer en de exploitatie van de radiozenders gingen de PTT en de omroepen in 1935 samenwerken in de Nozema (Nederlandsche Omroep Zendermaatschappij). Voor de uitbreiding in 1954 werd een nieuw gebouw gerealiseerd aan de Merkelbachlaan, dat staat nu in Zenderpark IJsselstein.
Nozema (Nederlandsche Omroep Zendermaatschappij) is in 1935 mogelijk gemaakt door de nieuwe wet Radio-Omroep-Zender (ROZ). Het voormalige centrale zendergebouw kwam te staan aan de Biezendijk te Lopik. Nozema was de eigenaar van de grote zendmast die – met een paar kleinere masten – de wijk Zenderpark aan haar naam heeft geholpen. In 1954 werden de gebouwen aan de Biezendijk in Lopik te klein om de Wereldomroep een plek te geven. Er kwam een nieuw gebouw op een kort afstandje te staan. Door de ontwikkeling van Zenderpark is dit deel van IJsselstein geworden.
Het nieuwe Nozema-zendergebouw uit 1954 voor de Wereldomroep werd gebouwd naar een ontwerp van de architecten B. Merkelbach en P. Elling. Het ontwerp van het gebouw is gebaseerd op een vaste traveemaat en uitgevoerd in betonskeletbouw. Het gebouw heeft een lage voorbouw met voormalige kantoren en daarachter een hoger gebouw voor de zenders. Sinds de aanleg van Zenderpark staat het aan de Merckelbachlaan. Nozema en de Wereldomroep hebben het gebouw in 1986 verlaten. Het Nozemagebouw maakte trieste jaren door. Het stond – als prooi van graffitispuiters – jarenlang leeg in de weilanden tussen IJsselstein en Lopik. Er werden houseparty’s gehouden en er zat een tijdelijk kledingdepot in voor zendingen naar Roemenië.
Eind jaren 1990 wilde IJsselstein het gebouw kwijt, vanwege de nieuwbouw van Zenderpark. Bewoners hebben zich met succes tegen sloop verzet. Het industriële pand is rond de eeuwwisseling door architect Teun Verstand omgetoverd in een multifunctioneel appartementencomplex. Het originele ontwerp van Piet Elling en Ben Merkelbach werd minder herkenbaar. Het grijs van de beton veranderde in pastelkleuren. Mooi of niet, dat is een kwestie van smaak. Het is een geslaagd hergebruik van industrieel erfgoed en een passend monument in Zenderpark.
Datering | 1954 – 1986, 2000 |
Adres | Merkelbachlaan 5, 3401 RT IJsselstein |
Soort | industrieel gebouw van cultuurhistorische waarde |
Trefwoord | landelijk gelegen distributiebedrijf radiocommunicatie |