De gemeente Utrecht wil in 2017 een historische soepfabriek slopen. Gedateerde plannen uit de jaren 1990 voor woningbouw zijn uit de kast gehaald. Heel Nederland heeft industrieel erfgoed ontdekt als te koesteren bezit. Is dat aan Utrecht voorbij gegaan?
De huidige Intertaste fabriek op een luchtfoto uit 2014
Soepfabriek Intertaste heeft in 2010 de fabriek van Royco overgenomen. Zij maakt uitsluitend droge soepen voor vele afnemers. Voor de aan- en afvoer van haar benodigdheden pendelt een vrachtwagen 6 tot 8 keer op en neer naar de opslag op Lage Weide. In de fabriek wordt in twee ploegendienst gewerkt. Vele andere werknemers hebben een normale dagdienst. De fabriek is modern, ondanks haar al industriële verleden. Niet alleen Royco maakte op deze plek haar soepen, ook de diepvriesgroenten van IGLO kwamen uit deze fabriek.
Winterzon Conserven N.V. in 1943: sproeien van fruit, inpakafdeling en koelhuis
Het is allemaal begonnen in 1939. Utrecht had op dit terrein al sinds 1927 een veilinghaven en een groenteveiling. Voor de werkgelegenheid kwam er een gezamenlijk initiatief van ondernemers met de gemeente Utrecht. In 1941 opende de conservenfabriek Winterzon Conserven. Naar een eerste ontwerp van stadsarchitect J.I. Planjer werden de eerste delen van deze nieuwe verwerkingsfabriek voor groenten en fruit gerealiseerd. In 1953 veranderde de fabriek in een Snelvriesconservenfabriek (vriesdrogen en invriezen) van de N.V. VITA. Door architect J.J.H. van Leeuwen werd een diepvriesinrichting met schoorsteen gerealiseerd.
De fabriek van N.V. Vita met diepvriesinrichting en schoorsteen in 1955
In 1961 werd het bedrijf overgenomen door IGLO. Dit bedrijf zette de productie van diepvriesgroenten voort. Voor de producten van IGLO werd in 1961 een veel groter koelvrieshuis aan de Veilinghaven gebouwd, het staat nu bekend als de vestiging van Bo-rent. Na de overname van IGLO door Unilever is er de dochteronderneming Royco gevestigd en specialiseerde de fabriek zich in soepen.
Deze historie lijkt met een pennenstreek van de gemeente Utrecht te verdwijnen. Dat Utrecht in de jaren 1990 zo op woningbouw gefixeerd was dat alle oude bebouwing moest wijken, was al vreemd. Juist bij de aanleg van Leidsche Rijn werd gekozen voor behoud van historisch erfgoed en historische verkavelingslijnen. In de nieuwbouwplannen van de Veilinghaven was het besef van industrieel erfgoed weinig aanwezig. Op de bovenste foto staat bijvoorbeeld aan de Jekerstraat de fabriek van N.V. Ned. Kraanbouw Maatschappij NKM uit 1933 en die is volledig gesloopt. Inmiddels lijkt dit met het succes van de Cereolfabriek in de wijk Oog in Al een vreemde strategie. Zo zijn er meer voorbeelden te noemen van zeer succesvol hergebruik van industrieel erfgoed.
IGLO fabriek aan de Heycopstraat Utrecht, luchtfoto ca 1965
Sinds wanneer is het overigens goed nieuws dat een bedrijf Utrecht wil verlaten. Niet alleen de directe werkgelegenheid van 60 medewerkers staat op het spel, ook indirect gaat het om enkele tientallen banen. En dat staat dan nog los van de historische aanwezigheid van fabrieken in Utrecht en het type werkgelegenheid voor bewoners met een beroeps- of praktijkopleiding.
Intertaste heeft de soepfabriek door haar overname jarenlang behouden (Intertaste is inmiddels in 2018 overgenomen door Euroma). In de tussentijd hebben we industrieel erfgoed als waardevol ervaren. Het is ook nog voor velerlei doeleinden te herbestemmen. Moet Utrecht dat niet belonen door de fabriek als industrieel erfgoed te erkennen? USINE pleit voor herbestemming en dat kan goeddeels woningbouw zijn. Daarvoor zijn bestaande bouwdelen te gebruiken.
.
