Op zaterdag 7 juni 2014 heeft Usine samen met Heemschut een excursie gehouden in Veenendaal. Het accent van de excursie lag op de periode wederopbouw van 1945 tot 1970. De wederopbouw in Veenendaal – een geslaagde periode?
Fabriekscomplex voor cholesterol en lecithine Disman op de Nieuweweg
Het industrieel erfgoed in Veenendaal is speciaal. Juist deze plaats heeft oude bedrijven en kende in de periode wederopbouw een sterke ontwikkeling. In Veenendaal ontstond direct al in 1946 nieuwe industrie. Was Marshallhulp van invloed? Amerikaanse bedrijven vonden ook de weg naar deze bedrijvige plaats. Wat maakte Veenendaal tot een industriestad?
Al met al voldoende was dit reden voldoende om deze plaats te bezoeken. Er was ook een andere reden: veel gebouwen uit die tijd staan nu leeg, veel zijn al gesloopt. Maar nog steeds resteren er rond het centrum diverse bedrijfspanden. Het zijn geen panden die geroemd worden om hun architectonische kwaliteit. Wat moeten we met gebouwen uit deze periode? De excursie was interessant voor belangstellenden uit Veenendaal en de provincie Utrecht. Voorts voor iedereen met interesse voor de periode wederopbouw en de problematiek van de herbestemming van lege panden en bedrijventerreinen. Ruim 20 deelnemers vonden dat ook.
Het programma begon met een ontvangst in de Cultuurfabriek, Kees Stipplein 74. De Cultuurfabriek geeft uitzicht op de herplaatste schoorsteen van fabriek Hollandia. Twee gevels van de Stoom Sajet- en Kousenfabriek ‘De Hoop’, later Hollandia Wol- en Kousenfabrieken markeren het gebouwencomplex waar de Cultuurfabriek deel van uitmaakt. Op het programma stonden inleidingen van Erik Nijhof, hoofddocent-onderzoeker Instituut Geschiedenis Universiteit Utrecht en architect Johan Huibers, hij houdt kantoor in het pand van de Ritmeester sigarenfabriek. Vervolgens werd gewandeld langs de voormalige fabriek van PeHaVee, Fa. P. Hey & Zonen, aan de Vijgendam, de vm timmerwerkplaats van aannemer Van Doorn aan de Eenvoudlaan en rond het terrein van de voormalige Van Schuppen Chemie, nu Dishman, Schoolstraat en Nieuweweg. De excursie werd vervolgt bij de locaties van de Ned. Maatschappij van Kogellagers SKF, de Ritmeester sigarenfabriek en afgerond bij de brandweerkazerne. Door de meest enthousiasten werd zelfs de slangentoren beklommen, wat beloond werd met het uitzicht op Veenendaal en de Utrechtse Heuvelrug.
Geconstateerd moet worden dat in Veenendaal sprake is van een hechte relatie met de industrie. Die historie verdient het om zorgvuldig om te gaan met gebouwen die aan een nieuwe functie toe zijn.
