De Neerlandia fabriek had een voorganger en een opvolger. In 1914 verrees namelijk in de weilanden van Hoograven de N.V. Chemische Fabriek v/h Dr. F.C. Stoop te Jutphaas, de voorganger. Na de neergang van de draadfabriek nam lompen- en metaalhandel Prozee het terrein over. Nu staan er keurige woningen met een tot appartementencomplex omgebouwde fabrieksloods met schoorsteen.
Fabrieksgebouw Neerlandia in december 2014
De chemische fabriek van Stoop vervaardigde kalisalpeter en kaliumchloraat: kunstmest. Kalisalpeter was echter ook ingrediënt voor buskruit en kaliumchloraat werd gebruikt voor de ontsteking van buskruit. In opdracht van het Ministerie van Oorlog werden die materialen dan ook geleverd. Vaten van 50 tot 250 kilo kalisalpeter gingen per boot over de Vaartsche Rijn en verder. In 1932 kwam de fabriek in liquidatie en Neerlandia nam de fabrieksgebouwen over. Deze draadindustrie stond ook wel bekend als spijkerfabriek. Naast draadnagels leverde de fabriek allerlei soorten draad, bijvoorbeeld voor hengsels van emmers en gaas. De DEMKA fabriek was leverancier van haar grondstof: rondstaal.
Aan de Neerlandiakade wachten in 2014 schoorsteenstukken op herbouw
Na beëindiging van de productie in 1973 is het terrein overgenomen door lompen- en metaalhandel Prozee. De van origine Friese lompenhandelaar Frederik Prozee begon daar al in 1905 mee in Utrecht en verplaatste haar handel naar steeds weer andere (verlaten) locaties in Utrecht. Zo was ze ook ooit gevestigd in pakhuizen op het Buurkerkhof en in een oude fabriek van Hooghiemstra aan de Jutfaseweg. Na de sloop van die laatste fabriek kocht de familie Prozee het terrein en opstallen van de Neerlandia. De gebouwen kwamen in gebruik voor de lompen-, papier- en metalenhandel. In 2002 kwam daar op dit terrein een einde aan, omdat de vereiste brandpreventieve aanpassingen bijna neerkwamen op sloop en nieuwbouw. Nieuwere gebouwen zijn toen in gebruik genomen en nog steeds in gebruik bij kringloopbedrijf A.R.M..
Het terrein met de oudere opstallen aan de Verlengde Hoogravenseweg raakte sindsdien in slechte toestand. Pas in 2012-2014 werd herontwikkeling van het te saneren terrein mogelijk. Van de gebouwen van Neerlandia is weinig blijven staan: alleen de zuidgevel en de westgevel van de fabriekshal uit 1914. De schoorsteen was voor herplaatsing in stukken gedemonteerd en is op een nieuw plek herrezen. Het ontwerp van de nieuwbouw van 130 woningen is enigszins aangepast aan de stijl van de voormalige fabriek. De ruime fabrieksloods heeft een binnenstraat met daaraan appartementen en een parkeergarage onder. Een horeca gelegenheid is aan de Neerlandiakade voorzien.
Het geheel staat nu aan de Neerlandiakade. Straten in de omgeving hebben de namen IJzerdraadpad, Vlechtdraadhof, Draadnagelweg en Puntdraadhof. Het geheel vormt een waardige herinnering aan een verdwenen industrie.
| Datering | 1915-1937 |
| Adres | Neerlandiakade vh Verlengde Hoogravenseweg 71, 3525 BT Utrecht |
| Soort | industriële omgeving en objecten/gebouwen van cultuurhistorische waarde |
| Trefwoord | van oorsprong aan water verbonden industrie |
Neerlandia te Hoograven toenmalig Jutphaas op een luchtfoto uit 1938
Neerlandia zomer 2017
