De vissershaven van Spakenburg was ooit een Zuiderzeehaven. De marktkramen die elke weekdag uit de gemeente vertrekken komen uit de lange historie in de vishandel. Aan de oude haven staat nog een veilinggebouw. De spuikolk is weer terug en een speciale waterkering is nog niet lang geleden aangebracht.
Tolhuizen zijn er nog steeds. De tol was slechts een luttel bedrag voor de personen, handkar, koeien, koets en beladen wagen die het tolhuis passeerden. Toch beperkte het de handel tussen plaatsen en steden. De aanleg van wegen was niet mogelijk geweest zonder tolheffing. Het noodzakelijke onderhoud aan de wegen moest ook betaald worden. Tol was er op enkele plaatsen
Lopik is bekend van haar zendmast, ook al staat die in IJsselstein. In Lopik en IJsselstein staan de voormalige zendergebouwen van Nozema. De gebouwen herinneren aan de geschiedenis van de draadloze communicatie.
Jongerius werd vanaf 1925 een assemblagebedrijf van vrachtwagens en autobussen. Op ingekochte onderstellen en motoren werden specifieke voertuigen samengesteld, de T-Ford was daar bijzonder geschikt voor. De verkoop van Texaco brandstoffen en het dealerschap van Ford maakten het bedrijf groot.
Spakenburg is de enige plaats van de provincie Utrecht die vroeger aan de zee lag, de Zuiderzee. Net als elke andere plaats aan de zee was de visserij een grote bron van bestaan. In Spakenburg maakt en repareert scheepswerf Nieuwboer nog steeds botters voor die vloot.
Steenfabriek Bosscherwaarden te Wijk bij Duurstede, bij de rivieren horen van oudsher steenfabrieken. Aan de oevers is niet alleen de grondstof klei te vinden, het water is eeuwenlang de transportweg naar de afnemers geweest. In de provincie Utrecht is slecht één fabriek te Woerden in bedrijf gebleven. De in 1991 gesloten steenfabriek Bosscherwaarden is nu in beheer bij Het Utrechts
Het Merwedekanaal is een grotendeels gave kanaalinfrastructuur uit het einde van de 19e eeuw, begin 20e eeuw. Het is ook een restant van een belangrijke levensader. De infrastructuur bestaat uit sluiscomplexen, bruggen en dienstwoningen. Diverse kanaal gebonden industrie heeft er zich gevestigd.
Touwfabriek Van der Lee in Oudewater draaide op hennep. Hennepteelt had van oudsher een nuttige bestemming: touwen voor de scheepvaart, landbouw, in bedrijven, om te sjorren etc. In Oudewater was veel touwindustrie gevestigd. De langste touwbaan is 350 meter lang en staat er nog steeds, bij Touwfabriek Van der Lee. Hier komen de zwaarste scheepstrossen vandaan.