Industrielint Vaartsche Rijn: bedrijvigheid in Nederland ontstond vooral aan de waterwegen, voor de aan- en afvoer van goederen en bezoekers. Aan de oudste waterwegen zijn de oudste bedrijven te vinden. In Utrecht is dat aan bijvoorbeeld de Vaartsche Rijn. Zij werd bekend om de vestigingen van tegelfabrieken en andere bouwmaterialen.
Ossenwaard in de gemeente Vianen is de naam van de steenfabriek en het Stuweiland. Met de ligging midden in de Lek is het in 1955 als eiland ontstaan door de aanleg van de stuwen van Hagestein. Het eiland is alleen bereikbaar vanuit Tull en ‘t Waal.
Steenfabriek Bosscherwaarden te Wijk bij Duurstede, bij de rivieren horen van oudsher steenfabrieken. Aan de oevers is niet alleen de grondstof klei te vinden, het water is eeuwenlang de transportweg naar de afnemers geweest. In de provincie Utrecht is slecht één fabriek te Woerden in bedrijf gebleven. De in 1991 gesloten steenfabriek Bosscherwaarden is nu in beheer bij Het Utrechts
Het project Ruimte voor de Rivier heeft het eiland Ossenwaard nog geïsoleerder gemaakt. Dat heeft op zich niet te maken met het verdere verval van de steenfabriek. Het verval veroorzaakte wel de sloop van de kapconstructie boven de oven.
De naam Vecht en Rhijn staat groot op het middengedeelte van de voormalige dakpannen en steenfabriek. Daar omheen staan de gebouwen en de bijbehorende buitenplaats van de fabriek. Met een oude manier van bakken heeft de steenfabriek het tot 1930 volgehouden. Het behoort tot de laatste overblijfselen van een steenfabriek aan de Vecht.
Van steenfabriek IJsseloord is nog een steenovenschuur bewaard gebleven. Het behoort tot de laatste restanten van de industrie in Willeskop. In de 19e en 20e eeuw waren langs de Hollandsche IJssel meer fabrieken te vinden.
Utrecht stond bekend om haar hoogwaardige faience- en tegelfabrieken. Baksteen- en dakpanfabrieken waren er ook. Tegels werden muursteentjes genoemd. Deze muursteentjes werden voor decoratieve doeleinden gebruikt. Van tegel- en faiencefabriek Ravesteyn-Westraven is het gebouw uit 1904 bewaard gebleven.
Steenfabrieken horen in de uiterwaarden: daar is de klei te vinden en kunnen de boten aanmeren. Het heeft een belangrijk nadeel: het gebied loopt elk jaar onder water. Steenfabriek Timmermans vernieuwde haar fabriek op steeds hoger liggende terpen, dan kon het hele jaar door gewerkt worden. Dat bleek voor behoud van de gesloten fabriek funest: Rijkswaterstaat heeft het terrein weer